Een beschermd stadsgezicht is een groep van objecten en gebouwen die van rijkswege is beschermd. Dit betekent dat de overheid een bepaalde hoeveelheid geld aan de gemeente geeft om het historische karakter van de oude binnenstad in stand te houden. Dit is een regeling ter bescherming van het oorspronkelijke uiterlijk van een stadsdeel. De overheid doet dit om de gemeente te stimuleren oudere huizen te laten staan en te renoveren of op te knappen.

In Nederland is een beschermd dorpsgezicht een kwalificatie van een gebouw of een groep gebouwen die van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke of structurele samenhang. Wanneer deze gebouwen aangemerkt zijn als ‘beschermd dorpsgezicht’ mogen deze niet worden afgebroken of worden gewijzigd zonder een schriftelijke vergunning van het College van Burgemeester en Wethouders. Ook gebouwen die niet worden aangemerkt als monument, kunnen hieronder vallen. Vaak bepalen een aantal gebouwen samen, of de ruimtelijke structuur en de onderlinge samenhang van de gebouwen, het historisch karakter van een dorp.